Η διπολική διαταραχή είναι μια κατάσταση που χαρακτηρίζεται από επαναλαμβανόμενα επεισόδια κατάθλιψης και/ή ανώμαλα αυξημένης διάθεσης (γνωστή ως μανία), τα οποία επηρεάζουν την ψυχοκοινωνική λειτουργία (βλ. τον οδηγό μας). Τα καταθλιπτικά συμπτώματα, μαζί με γνωστικές δυσκολίες στον προγραμματισμό, την επίλυση προβλημάτων, την προσοχή και τη μνήμη, είναι γνωστό ότι σχετίζονται με χαμηλή ψυχοκοινωνική λειτουργία και ειδικότερα με επαγγελματική λειτουργία (Bauer et al., 2001, Goldstein & Burdick, 2008).

‍

Η θεραπεία της διπολικής διαταραχής περιλαμβάνει φαρμακευτική αγωγή, που στοχεύει στη σταθεροποίηση της διάθεσης, καθώς και διάφορες μορφές ψυχοθεραπείας (π.χ. Θεραπεία Εστιασμένη στην Οικογένεια, Γνωσιακή Συμπεριφορική Θεραπεία και Διαπροσωπική και Κοινωνική Ρυθμική Θεραπεία). Ωστόσο, μέχρι πρόσφατα, αυτές οι θεραπείες δεν μπορούσαν να αντιμετωπίσουν τα γνωστικά συμπτώματα της διαταραχής σε ασθενείς που βρίσκονταν σε ύφεση. Αυτά τα συμπτώματα ονομάζονται υπολειμματικά ή υποσυμπτωματικά και μπορούν να είναι εξίσου προβληματικά για ορισμένους ασθενείς.

‍

Σε μια πρόσφατη μελέτη των Deckersbach και συνεργατών (2010) αναπτύχθηκε μια νέα θεραπεία γνωστικής αποκατάστασης, η οποία στοχεύει στα υπολειμματικά καταθλιπτικά συμπτώματα, στις επαγγελματικές δυσκολίες και στη συνολική ψυχοκοινωνική λειτουργία των ασθενών με διπολική διαταραχή.

‍

Δεκαοκτώ ασθενείς με διπολική διαταραχή τύπου Ι ή ΙΙ, που ήταν σε ύφεση και εργαζόμενοι, συμμετείχαν στη μελέτη.

‍

Οι ερευνητές μέτρησαν την ψυχοκοινωνική λειτουργία στους τομείς της εργασίας, των σχέσεων, της ψυχαγωγίας και της γενικής ικανοποίησης. Η επαγγελματική λειτουργία μετρήθηκε με βάση την απόδοση στην εργασία και τις χαμένες ημέρες εργασίας λόγω ψυχικών προβλημάτων. Τα καταθλιπτικά και μανιακά συμπτώματα μετρήθηκαν μέσω ψυχομετρικών δοκιμασιών. Τέλος, μετρήθηκε και η νευροψυχολογική λειτουργία, ως προγνωστικός παράγοντας της θεραπευτικής ανταπόκρισης.

‍

Οι συμμετέχοντες ολοκλήρωσαν 14 ατομικές συνεδρίες γνωστικής αποκατάστασης, ακολουθούμενες από μια εκτίμηση μετά τη θεραπεία και μια αξιολόγηση παρακολούθησης μετά από 3 μήνες. Η γνωστική αποκατάσταση περιελάμβανε καθημερινή παρακολούθηση διάθεσης, διαχείριση δραστηριοτήτων, επίλυση προβλημάτων, επίγνωση και διαχείριση αρνητικών σκέψεων, και στρατηγικές για βελτίωση της συγκέντρωσης και της μνήμης.

‍

Τα ευρήματα της παρούσας μελέτης έδειξαν ότι στο τέλος της θεραπείας γνωστικής αποκατάστασης, και στην αξιολόγηση των 3 μηνών, οι ασθενείς με διπολική διαταραχή παρουσίασαν σημαντική μείωση των υπολειμματικών καταθλιπτικών συμπτωμάτων και αύξηση της επαγγελματικής και συνολικής ψυχοκοινωνικής λειτουργίας.

‍

Η μελέτη έδειξε για άλλη μια φορά ότι οι διπολικοί ασθενείς αντιμετωπίζουν συχνά επαγγελματικές δυσκολίες και προβλήματα στην καθημερινή τους λειτουργικότητα, ακόμη και όταν δεν βρίσκονται σε επεισόδιο (μανιακό/καταθλιπτικό).

‍

Μειώνοντας τα υπολειμματικά καταθλιπτικά συμπτώματα και βελτιώνοντας τις γνωστικές δεξιότητες στον προγραμματισμό, την επίλυση προβλημάτων, τη μνήμη και την προσοχή, η θεραπεία γνωστικής αποκατάστασης οδήγησε σε βελτιώσεις στην επαγγελματική λειτουργικότητα.

‍

Η θεραπεία γνωστικής αποκατάστασης, η οποία συνδυάζει καθιερωμένες τεχνικές CBT για την κατάθλιψη με στρατηγικές γνωστικής αποκατάστασης (για βελτίωση της μνήμης και της συγκέντρωσης), έχει ήδη εφαρμοστεί με επιτυχία σε άτομα με σχιζοφρένεια στο παρελθόν (Medalia & Choi, 2009).

‍

Η παρούσα μελέτη πρότεινε ότι το ίδιο ισχύει και για τους διπολικούς ασθενείς που βρίσκονται σε ύφεση. Ωστόσο, χρειάζεται περαιτέρω έρευνα στον τομέα για να καθιερωθεί αυτή η θεραπεία ως συμπληρωματική θεραπεία για ορισμένους ασθενείς.

‍

Αυτές οι εξελίξεις στην ψυχοκοινωνική θεραπεία της διπολικής διαταραχής μας βοηθούν να προχωρήσουμε ακόμα περισσότερο τα προγράμματα CBT μας και μας επιτρέπουν να δουλέψουμε με ασθενείς που διαφορετικά θα δυσκολεύονταν να ωφεληθούν από την παραδοσιακή CBT θεραπεία.

‍

Αισθάνεσαι ότι τα συμπτώματά σου συνεχίζονται ακόμα και όταν δεν βρίσκεσαι σε επεισόδιο;

‍

Σου φαίνεται λογική αυτή η νέα θεραπεία;

‍

Τι κάνεις για να βελτιώσεις τη λειτουργικότητά σου στην καθημερινότητα;

‍

‍

Αναφορά Μελέτης:
Deckersbach, T., Nierenberg, A. A., Kessler, R., Lund, H. G., Ametrano, R. M., Sachs, G., … & Dougherty, D. (2010). Cognitive rehabilitation for bipolar disorder: an open trial for employed patients with residual depressive symptoms. CNS neuroscience & therapeutics, 16(5), 298-307.

Το άρθρο γράφτηκε από την κα Μυρτώ Φιλιογλου, Ψυχολόγο του BipolarLab, και επιμελήθηκε από τον Δρ. Ιωάννη Μάλλιαρη.

‍